SPIRITUAL

Grupu Siéntista Biokímika liu hosi teste mitochondrial DNA, prova katak kritura moris hotu-hotu iha mundu ne’e ninia inan naran“Eva”.             Bíblia mak livru kona-ba fé nian. Katak Bíblia nia funsaun nudar matan-dalan lori ema bá Maromak, informasaun hun kona-ba Maromak, instrumentu efikáz atu ema ko’alia ho Maromak,   nune’e mos nia hakbiit, isplika no kuidadu   ema nian fiar. Ema nia matenek (ratio) la kontradiz ho fé, tanba fé mak haroman ema atu fiar   ba buat ida ne’e be labele prova ho matan no liman. Fé katak fiar ema seluk nia liafuan sira, tanba laiha prova empíriku; katak laiha prova ne’e be bazeia ba esperiénsia ema nian liu hosi observasaun. Maibé ratio, ema nia matenek intelektuál no razaun, presiza nafatin no útil wainhira ita aprende B íblia. Tanba ho kbiit ida ne’e, hamutuk ho neon, mak tulun ema bele hateke tama ba mistériu hotu ne’e be revela iha B íblia.      ...

Iha mata-dalan antigu ida kona-ba aprende Bíblia hosi Sékulu Médiu,ne’e be dehan: Surat (signifikadu literál) ko’alia kona-ba hahalok; Alegoría ko’alia kona-ba fiar (fé);   Morál nudar indikadór oinsá atu halo buat ida; no Analojia refere ba ita nia destinu.             Wainhira ema nain rua involve iha debate ka ko’alia, signifika iha diálogu ida. Karik ema ida mesak mak ko’alia deit, nia informa ka lee monólogu ka narasaun ida. Iha izemplu barak kona-ba forma literáriu oi-oin, hanesan poezia no proza. Bíblia kontein diálogu, monólogu, narasaun, proza, no poezia barak. Bíblia mos kontein figurativu no parábola, tanba buat rua ne’e mos konsidera nudar forma literáriu ida, no simu nudar maneira válidu ida mos ba hato’o menzajen.             “Signifikadu” ka intensaun klaru kona-ba teistu, hanaran “signifikadu literál”. Bazikamente signifikadu literál la doo...

Iha inísiu kada Bíblia hakerek iha papiru kulit ne’e be hafoin sira lulun no konversa ho diak. Obra sagrada sira ne’e mak ikus mai hanaran ho liafuan “Bíblia” ka “Livru Santu”. Iha dalen Portugés liafuan “sagrada escritura” (iha Inglés: scripture) mai hosi dalen Latin scriptura , katak asaun hakerek. Ema Gregu uza liafuna graphe no ema Ebreu uza liafuan   khatab . Sarani Kristaun da’uluk, tanba influénsia filozofia no dalen Gregu nian, sira introduz liafuan hagios graphe katak: Sagrada Escritura. Liafuan ne’e hatudu liu-liu ba obra sira ne’e be ohin loron ita koiñese nudar Bíblia. Iha inísiu kada Bíblia hakerek iha papiru kulit ne’e be hafoin sira lulun no konversa ho diak. Obra sagrada sira ne’e mak ikus mai hanaran ho liafuan “Bíblia” ka “Livru Santu”. Tanba sarani kristaun sira fiar katak obra sira ne’e nudar dokumentu eskrita ne’e be santu tebetebes. Bíblia ka Maromak Nia Liafuan ne’e fahe ba parte rua: Testamentu Da’uluk   (Antigo Testamento) no Testamentu D’arua (...

Bíblia nudar livru ne’e be mistériu tebetebes. Tanba ne’e dala barak ema kumpriende sala.             Ita rona ema fó naran barak ba Bíblia. Bíblia nu'udar livru hotu-hotu nia inan. Bíblia nu'udar Maromak Nia Liafuan ne’ebé Hakerek Nanis ona. Bíblia nu'udar livru Santu.   Loloos katak Bíblia la’os livru boot ida ne’ebé iha kapítulu barak, maibé livru ne’ebé halibur livru barak iha laran, hahu hosi   Livru Jénezis to’o Livru Revelasaun ka Apokalípse. Oinsá bele haketak Bíblia ho livru sira seluk? Buat ne’ebé halo Bíblia la hanesan ho livru sira seluk mak ne’e: Bíblia mai hosi fonte inspiradór ida deit. Maromak Ispíritu Santu mak inspira.             Bíblia hanaran nu'udar Maromak Nia Liafuan. Iha Dalen Ebreu uza liafuan dahar . Dalen Gregu uza liafuan logos no dalen Latin uza lifuan verbum, ne’e be traduz ba Portugés katak palavra , no iha Inglés katak wo...