LIAFUAN “SAGRADA ESCRITURA” NIA HUN | Lisaun - 2

Iha inísiu kada Bíblia hakerek iha papiru kulit ne’e be hafoin sira lulun no konversa ho diak. Obra sagrada sira ne’e mak ikus mai hanaran ho liafuan “Bíblia” ka “Livru Santu”.

Iha dalen Portugés liafuan “sagrada escritura” (iha Inglés: scripture) mai hosi dalen Latin scriptura, katak asaun hakerek. Ema Gregu uza liafuna graphe no ema Ebreu uza liafuan  khatab. Sarani Kristaun da’uluk, tanba influénsia filozofia no dalen Gregu nian, sira introduz liafuan hagios graphe katak: Sagrada Escritura. Liafuan ne’e hatudu liu-liu ba obra sira ne’e be ohin loron ita koiñese nudar Bíblia. Iha inísiu kada Bíblia hakerek iha papiru kulit ne’e be hafoin sira lulun no konversa ho diak. Obra sagrada sira ne’e mak ikus mai hanaran ho liafuan “Bíblia” ka “Livru Santu”. Tanba sarani kristaun sira fiar katak obra sira ne’e nudar dokumentu eskrita ne’e be santu tebetebes. Bíblia ka Maromak Nia Liafuan ne’e fahe ba parte rua: Testamentu Da’uluk  (Antigo Testamento) no Testamentu D’arua (Novo Testamento). Hanaran Testamentu Da’uluk, katak Maromak Nia Projetu Primeiru kona-ba salvasaun nian, Maromak ko’alia mai ita ema liu hosi Nia profeta sira, hanesan hakerek iha Livru Santu Jénezis (Génesis) to’o Livru Makabeus (1-2). No hanaran Testamentu Da’rua, katak Maromak Nia Projetu Segundu kona-ba salvasaun nian, Nia ko’alia mai ita ema liu hosi Nia Oan Mane Mesak Jezus Kristu, hafoin Nia Apóstulu sira kontínua to’o ohin loron, mak hanesan hakerek iha Livru Santu hahu hosi Evanjellu Saun Mateus to’o Livru Revelasaun ka Apokalípse.

            Liafuan “testamento” hanesan iha Portugés ne’e be hafoin Tetun mos impresta, mai hosi dalen Latin testamentum, katak testemuñu eskritu. Signifika, buat hotu ne’e be Maromak hato’o, iha ema balu mak sai hanesan sasin. Nudar rona nain primeiru, sira hotu, ho Ispíritu Santu Nia tulun, hakerek buat hotu ne’ebe sira simu no rona. No sarani Kristaun da’uluk uza terminolojia ne’e (testamentum) hodi traduz liafuan iha Gregu ne’e: diatheke no liafuan iha dalen Ebreu berith, liafuan rua ne’e katak: “aliansa”. Tan ne’e, Bíblia Testamentu Da’uluk nudar testemuñu eskritu kona-ba aliansa entre Maromak ho “Povu ne’e bé  Nia hili ona”. Alein ne’e, Bíblia Testamentu Da’rua nudar testemuñu eskritu kona-ba aliansa entre Kristu ho Nia Igreja. Konteistu testamento no aliansa (covenant) nudar buat rua ne’e be hanesan no sai tema sentrál iha Sagrada Eskritura ka Bíblia.

            Testamentu ka aliansa ne’e be temi iha leten, “Povo Escolhido” halo ho Ema Ida. Ema Ne’e, iha dalen ida-idak fó naran ba Nia. Dalen Ebreu hanaran Nia: Elohim,enkuantu dalen Gregu fó naran: Theos no dalen Latin hanaran: Deus. Hafoin Inglés mos uza God, Portugés uza Deus no Tetun uza liafuan Maromak. Kada povu no ka kada dalen uza liafuan ka fó naran ba Ema Ne’e la hanesan, maibé hotu-hotu koalia kona-ba Ema Ida Deit ne’e be povu da’uluk rona no hakerek iha Livru Santu.

(Gcb).