PARTE DA'TOLU
Iha Domingu no Festa boot sira
Ne’e mak salmu sira seluk nebé ita nia aman Saun Fransisku forma, nebé tenki reza nudar salmu sira nebé troka salmu sira konaba Nai nia terus nebé temi iha leten, iha loron Domingu no Festa boot sira, hahu husi oitava Pentekostes tó Adventu no husi oitava Epifania tó loron Kinta Feira Santa.
Ba Ofisiu Kompletas
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu: Oh Nai, tulun lalais hau… (Salmu 8, hanesan iha leten).
Ba ofisiu Matutinas
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu: Hananu ba Nai knananuk foun ida… (Salmu 9: hanesan iha leten).
Ba ofisiu Prima
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu: Sadia hau, oh Nai…(Salmu 3: hanesan iha leten).
Ba ofisiu Tertia
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu 10
1Tebe no dahur ba Nai, hai mundu tomak
hananu salmu ba Nia naran*
fó glória ba Nia ho mose-mamosek (Sal 65, 1-2).
2Dehan sai ba Maromak: Kbiit wain tebes Ita nia obra sira, oh Nai*
tanba Ita nia kbiit nebé boot
Ita nia inimigu hakruk lambe Ita (Sal 65, 3).
3Mundu tomak adora no kanta ba Ita*
kanta ba Ita nia naran ho salmu hahí nian (Sal 65, 4).
4Mai no rona ba imi hotu nebé hamtauk Maromak*
hau hakarak konta ba imi
buat furak tomak nebé Nia halo ba hau nia klamar (Sal 65, 16).
5Ho hau nia ibun hau halerik ba Ita*
no ho hau nia nanal hau hananu haksolok (Sal 65, 17).
6No Nia rona hau nia lian husi Nia templu santu*
no hau lian hakilar nian ba tó Nia oin (Sal 17, 7).
7Hahí ita nia Nai, hai povu tomak*
no ho lian makás kanta no hahí Nia (Sal 65, 8).
8Iha Nia tribu sira iha mundu tomak sei hetan bensaun*
no nasaun tomak sei ba hasae agradese (Sal 71, 17).
9Hawelok Nai, Israel nia Maromak*
Nia mesak deit mak halo milagre furak-boot oioin (Sal 71, 18).
10No hahí Nia naran nebé ás-liu tinan ba tinan*
no mundu tomak sei hakonu ho Nia glória, Amen oh amen (Sal 71, 19).
Ba ofisiu Sesta
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu 11
1 Nai rona Ó iha loron susar nian*
Maromak Jakob nia naran proteje Ó (Sal 19, 2).
2Husi Nia fatin santu Nia haruka tulun ba Ó*
no husi Siaun Nia tane Ó (Sal 19, 3).
3Nia sei hanoin hotu sakrifisiu sira nebé Ó hasae*
no Nia simu Ó nia sakrifisiu sira nebé Ó sunu (Sal 19, 4).
4Nia fó ba Ó saida mak Ó hakarak*
no Nia sei realiza hotu buat nebé Ó hanoin atu halo (Sal 19, 5).
5Ami hakarak haksolok iha Ó nia salvasaun*
no iha ita Nai Maromak nia naran ami sei simu hahí (Sal 19, 6).
6Nai sei simu hotu Ó nia harohan*
Agora hau hatene katak Nai haruka Nia Oan Mane, Jezus Kristu (Ju 4, 9; Sal 19, 7)
no Nia sei halo justisa ba povu tomak ho lialós (Sal 9, 9).
7Nai sai subar fatin ba ema sira be kiak
sai tulunain iha perigu no susar laran*
no sira nebé hatene Ita tau laran ba Ita (Sal 9, 10-11).
8Hawelok Nai, hau nia Maromak (Sal 143, 1)
tanba Nia nudar sidadi hau helik fatin
no fatin halai ba hau*
iha hau nia loron susar (Sal 58, 17).
9Oh hau nia tulunain, ba Ita hau hakarak hasalmu
tanba Maromak mak sidadi hau nia helik fatin*
hau nia Maromak, hau nia fuan-domin (Sal 58, 18).
Ba ofisiu Nona
Antifina: Virjen Santa Maria.
Salmu 12
1Iha Nai mak hau laran metin!
Keta halo hau hetan moe tinan ba tinan*
liberta tiha hau no defende hau ba
tanba Ita nia justisa (Sal 70, 1-2).
2Se Ita nia tilun mai hau*
no salva hau ba (Sal 70, 2)
3Mai sai ba hau nudar Maromak protektor ida
no fatin halai ba hau,
atu hau hetan salvasaun (Sal 70, 3).
4Tanba Ita deit, Nai, mak fó aten brani ba hau*
Nai, Ita deit mak hau laran metin dezde hau nurak (Sal 70, 5).
5Iha ita hau sadere husi inan nia kabun kedas
dezde husi hau inan nia knotak Ita mak hau nia protektor*
ba Ita hau hananu nafatin (Sal 70, 6).
6Hakonu hau ibun ho mose-mamosek
hodi hananu Ita nia glória*
no loron tomak hau hananu Ita nia grandeza sira (Sal 70, 8).
7Rona hau, Nai, tanba Ita nia fuan-domin*
hateke mai hau tuir Ita nia laran-luak (Sal 68, 17).
8Labele hases Ita oin husi Ita atan*
rona hau lalais ba, tanba hau susar (Sal 68, 18).
9Hawelok Nai, hau nia Maromak*
tanba Nia nudar sidadi hau helik fatin
no fatin halai ba hau*
iha hau nia loron susar (Sal 58, 17).
10Oh hau nia protektor, ba Ita hau hakarak hasalmu
tanba Maromak mak sidadi hau nia helik fatin*
hau nia Maromak, hau nia fuan-domin (Sal 58, 18).
Ba ofisiu Vésperas
Antifona: Virjen Santa Maria.
Salmu: Povu tomak…(Salmu 7: hanesan iha leten).
KOMENTÁRIU BA TEISTU
Títulu jerál nebé fó ba salmu sira nebé Fransisku kompila ne’e WADDING hahú uza uluk (Officium Passionis Dominicae), tuir fali LEMMENS no BOEHMER (Officium Passionis Domini). Manuskritu sira husi sékulu médiu temi deit salmu sira nebé Fransisku kompila hodi hanai no hahi Kristu nia Terus.
Títulu ne’e hatudu katak, mistériu nebé hanai iha grupu salmu ne’e nudar Nai nia Terus. Maibé tuir lolós, iha litúrjika ne’e selebra Kristu nia mistériu redensaun tomak, mak hanesan: inkarnasaun, terus, mate, moris hias, no Nai nia hit-an sa’e ba Lalehan, no tó loron Nia fila fali mai. No tuir lolós bele hatete mos katak, memoria no buat nebé Fransisku selebra hodi agradese dau-daun ne’e mak “Paskua nia mistériu”, nebé dala barak sai nudar pontu prinsipál iha Litúrjika Igreja uluk nian no iha teolojia aman sira Igreja nian. Husi parte seluk, bele simu katak, inspirasaun fundamentál litúrjika ne’e mak mistériu terus nian. Tanba terminolojia “terus”, desde tempu aman Igreja nian, dala ruma mos uza hodi hatudu obra salvasaun tomak, inkliu resureisaun. Karik Fransisku uza terminolojia “Liturjia Terus nian” iha signifikadu nebé luan liu ida ne’e.
Parte uluk, iha salmu hitu ba Semana Santa nian no loron baibain iha Tempu Komun. Hafoin tuir kedas ho salmu sira ba tempu seluk iha tinan Igreja nian no ba loron Domingu no loron festa nian. Husi ninia konteudu buat ne’e sai mos liu tan katak, nia títulu lolós vale ba parte balu deit husi liturjia ne’e.
Autentisidadi
Manuskritu hotu nebé fó sasin temi Fransisku nudar autor ka nia mak kompila nain. Husi parte ida ne’e la iha dúvida ba ninia autentisidadi.
Indikasaun seluk iha Legenda S. Clarae Virginis, númeru 30 (Santa Klara nia Biografia) hatete konaba Liturjia Kruz nian (=Officium Crucis) nebé Fransisku, Madomi-Kruz Nain mak hanorin, no Santa Klara mos reza orasaun ne’e ho sentimentu tomak. Tanba la hatene Fransisku nia “liturjia kruz” seluk ida, ne’e duni karik ida nebé atu temi mak “liturjia terus nian” ne’e.
Indikasaun seluk nebé serteza liu, hetan iha salmu sira ne’e rasik. Peskiza nain sira (liu-liu J. CAMBELL) hatudu katak, salmu barak mak sita husi Psalterium Romanum (livru Salmu edisaun Romana nian). Iha influénsia boot husi salmu Romana ne’e, no mos iha manuskritu nebé mai husi fatin seluk nebé nunka uza Psalterium Romanum. Tanba ne’e tenki simu katak, husi salmu sira ne’e nia orijen iha liturjia ne’e nudar misturasaun entre Psalterium Romanum no Psalterium Gallicanum (livru salmu edisaun Franseza nian). Hafoin salmu segundu definidu uza iha orden tomak (R2. 3:1), entaun ida uluk ne’e hetók apertadu. Fransisku Koñese Psalterium Romanum ho diak, hanesan bele haré iha ninia Konvite hodi Hahi Maromak, R1 no KFN. Karik hafoin R2, nia muda ba Psalterium Gallicanum.
Tempu hakerek
Nia tempu hakerek labele hametin. Sitasaun misturasaun husi Psalterium Romanum no Psalterium Gallicanum labele sai nudar baze atu konkluza katak, obra ne’e kompila iha tempu tranzisaun husi R1 ba R2 (nebé obriga Psalterium Gallicanum ba orden). Tanba substituisaun uza livru salmu bele deit akontese tiha ona antes tranzisaun regra nian, no uza hamutuk ka mistura entre salmu rua ne’e karik mos sei lao nafatin iha loron ikus. Tanba iha tempu nebá salmu sira ne’e ema dekor deit. Tanba ne’e tempu kompilasaun nian nakloke nafatin.
Valor
Hatete ona katak, LT (Liturjia Terus nian) nudar Fransisku ninia obra nebé auténtiku katak, Fransisku ninian duni. Maibé obra ne’e la orizinál tanba nia foti deit husi salmu sira. Maski nune’e, materia sira ne’e nia hafoun ona ho kor espesiál: Fransisku nia fiar nudar kristaun.
La hatene sistema nebé mak nia uza hodi hili salmu sira ne’e. Iha versíkulu lobuk nia hasai husi salmu ida no iha balu nia hasai husi salmu seluk. Karik Fransisku la loke livru salmu nian atu buka versíkulu sira nebé kona-lós, maibé nia servisu espontaniu deit ho uza materia nebé nia dekor tiha ona tanba uza beibeik. Tanba ne’e, versíkulu nebé nia hasai la kona-lós hanesan iha livru salmu; hetan alterasaun no adisaun iha fatin barak. Hanesan adesaun ida nebé dala barak mosu mak “Aman Santu” ka “Hau nia Aman nebé Santu Tebes” hodi hasé Maromak (Sal 1:5; 2:11; 3: 3; 4:9; 5: 9.15; 6: 11.12); adesaun ne’e karik mai husi Jezus nia orasaun nebé hetan iha Juaun 17:11. No mos iha versíkulu sira nebé indika lolós ba Jezus, hanesan Salmu 6:15; 7: 3.8.10; 9: 2; 11: 6; 15: 3.7.13. Adezaun sira ne’e nudar indikasaun katak, Fransisku fiel reza salmu, la ses husi nia esperiénsia fiar nian ba Jezus Kristu no ba Maromak nebé nia Koñese liu husi no iha Kristu.
Comments
Post a Comment